آثار آیت الله معرفت رحمه الله
1) التمهید فی علوم القرآن (دوره ده جلدی).
موسوعه ده جلدی التمهید بزرگترین تألیف در زمینه علوم قرآنی بهشمار میرود که با روشی اجتهادی اهم مباحث مربوط به قرآن و تفسیر را مورد تحلیل قرار داده و توانسته است خلأ وجود تألیفی شیعی در این عرصه را به شایستگی برطرف نماید...
این کتاب، ضمن آنکه جایگاه ممتاز اهل بیت علیهم السلام و دیدگاههای شیعه را در زمینه مسائل مختلف علوم قرآنی روشن ساخته است، هرگز به اختلافات فرقهای دامن نزده و با قلم تقریبی خود توانسته است جایگاه مناسبی در جهان علمی اهل سنت بهدست آورد. موسوعه التمهید مجموعهای متشکل از شش جلد التمهید (تاریخ قرآن، ناسخ و منسوخ، قرائات، محکم و متشابه، اعجاز قرآن) سه کتاب دیگر: صیانه القرآن من التحریف، شبهات و ردود حول القرآن، التفسیر و المفسرون (دو جلد) میباشد که در دو قالب عربی و فارسی توسط انتشارات تمهید منتشر شده است.
این کتاب به زبان عربی با محوریت علوم قرآن و در ده مجلد به رشته تحریر در‌آمده است.
2) کتاب التفسیر الاثری الجامع 6 جلد.
ترجمه جلد اول
بزرگترین تفسیر روایی جامع که تمامی روایات و نظرات تفسیری رسیده از معصومین علیهم السلام، صحابه و تابعان را تا قرن سوم گرد آورده و به تحلیل آنها پرداخته است.
این تفسیر تا پایان سوره بقره به قلم استاد تألیف شده و به چاپ رسیده است.
روایات تفسیری تا پایان قرآن نیز زیر نظر استاد جمعآوری شده که ان شاء الله با همت گروه همکار استاد تنظیم به سرپرستی حجت الاسلام و المسلمین مهدی رستمنژاد، منتشر خواهد شد.
3) التفسیر و المفسرون (2 جلد)
دارای ترجمه فارسی.
استاد معرفت این کتاب را در پاسخ به کتابی با همین عنوان به قلم محمد حسین ذهبی به رشته تحریر در آورد و نواقص علمی و بی مهریهایی که نسبت به اهل بیت علیهم السلام و مکتب تشیع شده بود را تدارک نمود.
این کتاب پس از مقدمه کوتاه در سه بخش تنظیم یافته است. بخش اوّل شامل مباحثی مفهومشناسانه درمورد واژهی تفسیر و مباحثی پیرامون آن، بخش دوم مراحل پنجگانه تفسیر و بخش سوم به روش‌های تفسیری اختصاص دارد.
ترجمهی این کتاب همراه با اضافاتی با نام «تفسیر و مفسران» توسط مؤسسه تمهید چاپ شده است.
4) شبهات و رُدود حول القرآن
دارای ترجمه فارسی با عنوان «نقد شبهات پیرامون قرآن کریم»
دارای تلخیص با عنوان «خلاصه نقد شبهات پیرامون قرآن کریم»
این کتاب پاسخگوی معروفترین شبهات در مورد قرآن است که از یک مقدمه و پنج بخش تشکیل شده است.
بخش اول به پاسخ شبهه مشهور شرقشناسان مبنی بر وجود مصادری برای قرآن پرداخته است. بخش دوم پاسخ به شرقشناسان و روشنفکران مسلمان داخلی متأثر از آنها درباره ورود عناصری از فرهنگ باطل عرب جاهلی به قرآن است. بخش سوم ضمن تأکید بر وجود نداشتن اختلاف و تناقض در آیات قرآن، یکی از ابعاد اعجاز قرآن را مورد بحث قرار داده است. بخش چهارم، موارد ادعا شده در قرآن که مخالف با مستندات علمی، تاریخی و یا ادبیات است به بحث گرفته شده است و بخش پنجم بر واقعی بودن قصص قرآن تأکید دارد.
ضمنا این کتاب توسط چند تن از شاگردان ایشان در دانشگاه علوم اسلامی رضوی تحت عنوان «نقد شبهات پیرامون قرآن کریم» به فارسی برگردانده و توسط مؤسسه تمهید چاپ شده است. نیز خلاصه‌ای از کتاب به زبان فارسی توسط محققین مؤسسه تمهید تحت عنوان «خلاصه نقد شبهات پیرامون قرآن کریم» و به سفارش دفتر تبلیغات اسلامی تدوین شده و توسط همان دفتر منتشر شده است.
5) صیانه القرآن من التحریف
دارای ترجمه و تلخیص فارسی.
استاد معرفت در این اثر که نقش بسیار ارزنده‌ای در مباحث علوم قرآنی دارد، ضمن دفاع از سلامت قرآن به استناد ادلّه محکم قرآنی و روایی و با توجه به اجماع بزرگان علمی در امت اسلامی، موضع قائلان به تحریف در قرآن را مورد هجوم قرار داده‌اند.
از کتاب «صیانة القرآن» دو ترجمه مجمل و مفصل به زبان فارسی منتشر شده است: ترجمه مجمل بر‌گرفته از کتاب و مجموعه سخنرانی استاد معرفت در این موضوع است. اما ترجمه مفصل عیناً از کتاب «صیانة القرآن» صورت گرفته است. این ترجمه با نام تحریف‌ناپذیری قرآن ترجمه شده و از سوی مؤسسه تمهید به چاپ رسیده است.
6) تأویل در رویکردها و اندیشههای مختلف
دارای ترجمه فارسی.
کتاب حاضر پژوهشی علمی - تطبیقی است که به شئون مختـلف تأویل و رابطه آن با تفسیـر، مجــاز و هرمنوتیــک می‌پردازد و با سبکی زیبا و روشن و به دور از برداشت های نادرست سنتی، فرق تأویل به عنوان دانشی که به مفهوم عام آیه می پردازد و حدسیاتی که بهعنوان تأویل جا داده شدهاند را بیان میکند. همچنین به بحث حروف مقطعه بهعنوان معرکه آرای تأویل گران وارد میشود و نظریههای گوناگون دراینباره را گزارش و نقد میکند.
اصل کتاب به زبان عربی بوده است که توسط حجت الاسلام حسن خرقانی ترجمه و در مؤسسه تمهید چاپ شده است.
7) علوم قرآنی
در این کتاب، مباحث علوم قرآنی، در نه فصل، مورد بحث و بررسی قرار گرفته و در مقدمه ای مفصل، به علوم قرآنی، پیشینه علوم قرآنی و معرفی کتاب التمهید فی علوم القرآن پرداخته و اشاره شده است: «کتاب حاضر، در حقیقت، خلاصه و بازنویسی از شش جلد کتاب «التمهید فی علوم القرآن» و نیز کتاب «صیانة القرآن من التحریف» است و در ادامه، هدف از این تلخیص و ترجمه را چنین ابراز داشته است: «این بازنویسی بهگونهای انجام گرفته که متناسب با سطح عمومی در حوزه و مقطع کارشناسی دانشگاه باشد.»
- آثار ترجمهشده آیت الله معرفت رحمه الله
• ترجمه التمهید فی علوم القرآن (ترجمه مجموعه ده جلدی چاپ و متشر شده است).
• تفسیر اثری جامع جلد اول (ترجمه التفسیر الاثری الجامع جلد اول).
• تفسیر و مفسران (ترجمه التفسیر و المفسرون).
• نقد شبهات پیرامون قرآن کریم (ترجمه شبهات و ردود حول القرآن).
• تحریف‌ناپذیری قرآن کریم (ترجمه صیانه القرآن من التحریف).
- دیگر آثار آیت الله معرفت رحمه الله
• خلاصه نقد شبهات پیرامون قرآن کریم
• پرتو ولایت (مجموعه سخنرانیهای آیت الله معرفت رحمه الله در دو بخش «امامشناسی در مکتب تشیع» و «آیههای ولایت»).
• قرآن و فرهنگ زمانه (بخش دوم کتاب نقد شبهات).
• قصه در قرآن (فصل پنجم کتاب نقد شبهات).
• آموزش علوم قرآنی (خلاصه‌ای از کتاب علوم قرآنی).
• تاریخ قرآن (مباحث پدیده وحی، نزول قرآن، جمع و تألیف قرآن، قاریان و ...).
